Nasze Pierszczewo
Pierszczewo jest małą wsią rolniczą, położoną w sercu Kaszubskiego Parku Krajobrazowego, otoczoną jeziorami, którą zamieszkuje głównie rdzenna ludność kaszubska,
po dziś dzień mówiąca językiem swych przodków. Do lat 70 tych XX w. wieś miała architekturę zabytkową o układzie ulicowym. Dominowało budownictwo szkieletowe - konstrukcja drewniana (malowana na czarno), wypełniana gliną, którą malowano na biało, a dachy były kryte strzechą. Ludność utrzymuje się głównie z rolnictwa, jednak niektórzy szukają zatrudnienia w usługach ze względu na niską opłacalność produkcji rolnej. Do dnia dzisiejszego zachowało się kilka dużych gospodarstw. Jedno z nich należało do rodziny Węsierskich, która posiadała przywileje szlacheckie nadane przez króla Jana III Sobieskiego za udział w bitwie pod Wiedniem 12.IX.1683r
Zarys historyczny
Pierwsze wzmianki o Pierszczewie notowano już w XIII w. Należało ono do ziemi Pirsna.
Zachował się dokument z 1284 r., w którym wymienia się nazwę Pirsna. W tym roku książę Mestwin II przekazał swej siostrzestryjecznej Gertrudzie, córce Sambora II, Ziemię Pirsna.
W jej skład wchodziły 22 miejscowości m.in.: Kościerzyna, Będomin, Grabowo, Gostomie, Szymbark, Uniradze, Czaple, Pierszczewko i Pierszczewo,
gdzie znajdował się główny gród tej ziemi. Grodzisko mierzyło 64 kroki szerokości i 100 kroków długości. Warto wspomnieć, że leżało ono w centrum
obszaru zamkniętego ze wszystkich stron łańcuchem jezior: Stężyckiego, Raduńskiego, Ostrzyckiego, Patulskiego i Dąbrowskiego. Jeziora stanowiły naturalną granicę zamykającą
centrum osadnicze grodu Pirsna.
W 1311 r. Pierszczewo przyłączono do wójtostwa tczewskiego. W 1312 r księżniczka Gertruda sprzedała Krzyżakom ziemię Pirsna za 300 grzywien. Przypuszcza się, że Pierszczewo za czasów książąt pomorskich było głównym punktem ziemi Piersnej, nim jego miejsce zajęła Kościerzyna. Tam bowiem, gdzie dziś schodzą się granice Pierszczewa, Gołubia, Zgorzałego i Starych Czapli, tuż nad jeziorem Łąkim (obecnie Zamkowisko), znajduje się odosobniona wyniosłość, spadająca na około, stromo do łąk przyległych. Od strony jeziora spadzistość ta wynosi 100 stóp. U podnóża góry krzyżują się drogi wszystkich wyżej wymienionych miejscowości. Jeszcze dziś zowie się ten pagórek - według niemieckiego źródła - Schlossberg, z czego wynika, że stał tu kiedyś gród warowny ( źródło słownik geograficzny Królestwa Polskiego, tom 8, 1887r.).
W dokumencie z wizytacji księdza Rybińskiego z 1780 roku czytamy, że dobra tutejsze posiadali wówczas Józef Grabowski, Piotr Płachecki, Wojciech Żalewski, Floryan Czarnowski i Jan Węsierski. Z dokumentów wynika, że wioska liczyła29 katolików i 21 ewangelików ( źródło Dzieje Parafii Stężyckiej). Do dzisiaj mieszkają tu potomkowie rodu Węsierskich. Ród ten pochodzi ze starej wsi szlacheckiej - Węsiory.
W okresie międzywojennym, w budynku należącym do Antoniego Zwary, w Pierszczewie funkcjonowała karczma. Do dziś zachowały się jedynie jej kamienne schody i dwie stare lipy.
W 1311 r. Pierszczewo przyłączono do wójtostwa tczewskiego. W 1312 r księżniczka Gertruda sprzedała Krzyżakom ziemię Pirsna za 300 grzywien. Przypuszcza się, że Pierszczewo za czasów książąt pomorskich było głównym punktem ziemi Piersnej, nim jego miejsce zajęła Kościerzyna. Tam bowiem, gdzie dziś schodzą się granice Pierszczewa, Gołubia, Zgorzałego i Starych Czapli, tuż nad jeziorem Łąkim (obecnie Zamkowisko), znajduje się odosobniona wyniosłość, spadająca na około, stromo do łąk przyległych. Od strony jeziora spadzistość ta wynosi 100 stóp. U podnóża góry krzyżują się drogi wszystkich wyżej wymienionych miejscowości. Jeszcze dziś zowie się ten pagórek - według niemieckiego źródła - Schlossberg, z czego wynika, że stał tu kiedyś gród warowny ( źródło słownik geograficzny Królestwa Polskiego, tom 8, 1887r.).
W dokumencie z wizytacji księdza Rybińskiego z 1780 roku czytamy, że dobra tutejsze posiadali wówczas Józef Grabowski, Piotr Płachecki, Wojciech Żalewski, Floryan Czarnowski i Jan Węsierski. Z dokumentów wynika, że wioska liczyła29 katolików i 21 ewangelików ( źródło Dzieje Parafii Stężyckiej). Do dzisiaj mieszkają tu potomkowie rodu Węsierskich. Ród ten pochodzi ze starej wsi szlacheckiej - Węsiory.
W okresie międzywojennym, w budynku należącym do Antoniego Zwary, w Pierszczewie funkcjonowała karczma. Do dziś zachowały się jedynie jej kamienne schody i dwie stare lipy.
Przy głównej drodze prowadzącej przez wieś, na posesji Józefa Węsierskiego, (obecnie należąca do jego wnuka Ryszarda Zwary) stoi kapliczka.
Zbudowano ją w 1928 roku i w tym samym roku została poświęcona przez ks. Józefa Czapiewskiego i ks. Antoniego Węsierskiego. Mieścił się w niej dzwon, który wzywał na nabożeństwa majowe i październikowe,
a także ostrzegał mieszkańców przed grożącym niebezpieczeństwem. W tym też miejscu stoi stary dworek szlachecki z połowy XIX w.
Nasza szkoła
Po pierwszej wojnie światowej wioska liczyła około 320 katolików i posiadała czterodziałową Szkołę Powszechną z 40 uczniami ( źródło ,,Diecezja Chełmińska” s.403,404).
Szkoła mieściła się w budynku zwanym Schlossem, należącym do Józefa Węsierskiego. Zbudowana była ze żwiru, wapna, kamieni i drewna. W roku 1913 powstał nowy budynek szkolny na działce należącej do rodziny Zdrojewskich.
Obecnie mieści się tam fundacja dla osób niepełnosprawnych „Podaruj trochę słońca”.
Kierownikiem Szkoły Powszechnej w Pierszczewie w okresie międzywojennym był Klemens Plichta. W latach 1938-1970 funkcję tę sprawował Leon Stankowski, który szczególnie zapisał się w naszej pamięci. Zaraz po II wojnie światowej do szkoły uczęszczało 35 uczniów.
Praca nie należała do najłatwiejszych (wspominał Leon Stankowski w ,,Stężycka Bryza” 25-03-1992 r. nr 3), ponieważ klasy były łączone, a wszystkie dzieci mówiły po kaszubsku.
Nasz „szkólny”
Leon Stankowski był wspaniałym i dobrym człowiekiem. Cechowała go wysoka kultura osobista. Cieszył się wielkim autorytetem wśród mieszkańców, dlatego mógł liczyć na ich wsparcie, dzięki któremu potrafił wiele zdziałać.
Aktywność Leona Stankowskiego przyczyniła się do rozwoju wsi. Z jego inicjatywy w roku 1956 Pierszczewo zostało zelektryfikowane (był przewodniczącym komitetu elektryfikacyjnego, który założył). 1- go listopada 1958 r.
zapłonęły pierwsze żarówki.
Ludzie kupili radia, co zbliżyło ich do świata. W połowie lat 60 powstał sklep spożywczy, a w roku 1967 pierwsza studnia głębinowa, która zaopatrzyła w wodę Pierszczewo, a następnie okoliczne wsie.
Wybudowanie drogi asfaltowej z Pierszczewa do Gołubia, którą oddano do użytku w latach 70-tych. Bardzo dbał o otoczenie szkoły. Organizował wycieczki, zabawy dla dzieci i rodziców.
Pierszczewo - mała wieś z bogatą historią, tradycjami przekazywanymi z pokolenia
na pokolenie. Tu żyli wartościowi i skromni ludzie. Jesteśmy dumni, że tu mieszkamy.
na pokolenie. Tu żyli wartościowi i skromni ludzie. Jesteśmy dumni, że tu mieszkamy.
Niniejsze opracowanie powstało z inicjatywy Stowarzyszenia Warownia Pirsneńska
Pierszczewo 13-08-2011 r.
